Ποιοι θα πληρώσουν επιπλέον φόρους

Αυξήσεις φόρων κατά 3,7 δισ. ευρώ, από τις οποίες θα επιβαρυνθούν εκατομμύρια μισθωτοί, μικρομεσαίοι επαγγελματίες και ιδιοκτήτες ακινήτων, καθώς και όλοι όσοι καπνίζουν και καταναλώνουν οινοπνευματώδη ποτά, προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2010, το προσχέδιο του οποίου κατέθεσε χθες στη Βουλή η κυβέρνηση.
Παράλληλα, με τον νέο προϋπολογισμό προβλέπονται πρωτοφανείς περικοπές κοινωνικών δαπανών που φθάνουν το 1,4 δισ. ευρώ, μια εξωπραγματική μείωση των λειτουργικών εξόδων του δημοσίου κατά 908 εκατ. ευρώ, περιορισμοί κατά 500 εκατ. ευρώ στις εξοπλιστικές δαπάνες, κατά 1,4 δισ. ευρώ στα χρέη των νοσοκομείων και κατά 350 εκατ. ευρώ στις επιστροφές φόρων. Επιπλέον, εκτιμάται ότι το 2010 το δημόσιο θα εισπράξει έκτακτα έσοδα 280 εκατ. ευρώ από την εφαρμογή του προγράμματος ενίσχυσης της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος.
Το συνολικό ποσό των προβλεπόμενων αυξήσεων στα έσοδα και των σχεδιαζόμενων περικοπών στις δαπάνες του δημοσίου φθάνει τα 7,8 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τη συνολική εξοικονόμηση που επιδιώκει η κυβέρνηση, προκειμένου να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα από τα 30,6 δισ. ευρώ ή το 12,7% του ΑΕΠ φέτος στα 22,86 δισ. ευρώ ή στο 9,4% του ΑΕΠ το 2010.

ΠΗΓΕΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
Η αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 3,7 δισ. ευρώ θα προέλθει από τις ακόλουθες πηγές:
1. Τη σημαντική άνοδο των φορολογικών επιβαρύνσεων στα εισοδήματα των φυσικών προσώπων. Οι εισπράξεις από τους φόρους σε μισθούς, συντάξεις, κέρδη ατομικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενοίκια και αγροτικά εισοδήματα εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 480 εκατ. ευρώ ή κατά 4,4%, από 10,92 δισ. ευρώ φέτος σε 11,4 δισ. ευρώ το 2010. Το ποσό αυτό θα εξασφαλιστεί με την εφαρμογή των ακόλουθων μέτρων:
α) Κατάργηση εκατοντάδων ρυθμίσεων που προβλέπουν φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις δαπανών από το εισόδημα. Οι μειώσεις φόρων που προκύπτουν από την έκπτωση των δαπανών για ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις, για δικηγορικές αμοιβές και τόκους στεγαστικών δανείων πρώτης και δευτερεύουσας κατοικίας θα περιοριστούν σημαντικά για τους φορολογούμενους με εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ. Η φοροαπαλλαγή των εισοδημάτων που αποκτά η εκκλησία από ενοίκια θα καταργηθεί, δηλαδή τα μισθώματα που εισπράττουν οι ιεροί ναοί και οι μητροπόλεις θα φορολογούνται με συντελεστή 10% ή 20%. Εξετάζεται ακόμη και η επαναφορά του ειδικού φόρου επί των διαφημίσεων, ο οποίος καταργήθηκε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
β) Την κατάργηση μεγάλου αριθμού περιπτώσεων αυτοτελούς φορολόγησης εισοδημάτων και την ένταξη των εισοδημάτων αυτών στις γενικές διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος, δηλαδή την υπαγωγή τους στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Οι αποζημιώσεις ΔΙΒΕΕΤ, ΔΕΤΕ και ΔΕΧΕ των εφοριακών, των τελωνειακών και των υπαλλήλων του Γενικού Χημείου του Κράτους, τα επιδόματα και οι εφημερίες των ιατρών του ΕΣΥ, οι αμοιβές του ιπτάμενου προσωπικού της πολιτικής αεροπορίας, τα χρηματικά ποσά που εισπράττουν ποδοσφαιριστές, καλαθοσφαιριστές και προπονητές κατά την υπογραφή συμβολαίων μεταγραφών ή την ανανέωση συμβολαίων, τα οδοιπορικά των εργαζομένων σε δημόσιες επιχειρήσεις και των εκλεγμένων σε νομαρχιακά και δημοτικά συμβούλια θα πάψουν να φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστές φόρου 15%-20% και θα υπαχθούν στους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές 25%-40%, που θα εξακολουθούν να ισχύουν στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Επιπλέον, θα καταργηθεί η αυτοτελής φορολόγηση των αποζημιώσεων που λαμβάνουν οι δικαστικοί λειτουργοί και οι βουλευτές. Ειδικά για τους μισθωτούς υπαλλήλους και λειτουργούς του δημοσίου, οι αυξήσεις των φορολογικών επιβαρύνσεων που θα προκύψουν από την κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης επιδομάτων και αποζημιώσεων θα γίνουν αισθητές από το 2010 με την αύξηση της παρακράτησης φόρου.
γ) Την αναμόρφωση της ίδιας της κλίμακας φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Εισοδήματα μεγαλύτερα από 50.000 ή 60.000 ευρώ το χρόνο θα επιβαρύνονται με περισσότερο φόρο, καθώς το κατώτατο όριο του κλιμακίου στο οποίο αντιστοιχεί συντελεστής φόρου 35% θα χαμηλώσει από τα 75.000 ευρώ που είναι σήμερα στα 50.000 ή στα 60.000 ευρώ.
2. Την αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης σε καύσιμα, τσιγάρα και ποτά. Το συνολικό ποσό των εισπράξεων από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης προβλέπεται να αυξηθεί κατά 892 εκατ. ευρώ ή κατά 8,8%, από 10,174 δισ. ευρώ φέτος σε 11,06 δισ. ευρώ το 2010. Αν και ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου διευκρίνισε χθες ότι δεν έχουν προβλεφθεί επιπλέον έσοδα λόγω νέας αύξησης των φόρων στα καύσιμα, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο μια τέτοια αύξηση να αποφασιστεί εντός του επόμενου έτους. Για τα τσιγάρα και τα ποτά ο κ. Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε ότι οι φόροι κατανάλωσης θα αυξηθούν κατά 10% από το νέο έτος. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα η λιανική τιμή πώλησης των τσιγάρων να αυξηθεί κατά 7,5%-8% περίπου. Δηλαδή, ένα πακέτο το οποίο σήμερα πωλείται προς 3,20 ευρώ θα ακριβύνει κατά 24-30 λεπτά και θα φθάσει να πωλείται προς 3,44-3,50 ευρώ. Για τα αλκοολούχα ποτά οι ανατιμήσεις θα κυμανθούν από 1 έως 2 ευρώ ανά φιάλη.
3. Την αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων στην κατοχή και τις μεταβιβάσεις ακίνητης περιουσίας. Οι εισπράξεις από τους φόρους στην κατοχή ακινήτων προβλέπεται να αυξηθούν κατά 390 εκατ. ευρώ ή κατά 82,1%, από 475 εκατ. ευρώ φέτος σε 865 εκατ. ευρώ το 2010. Βασική πηγή είσπραξης αυτού του επιπλέον ποσού θα είναι βεβαίως το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων του έτους 2009. Η είσπραξη του φόρου αυτού, αν και αφορά το τρέχον έτος, θα γίνει εντός του επομένου. Το ΕΤΑΚ του 2009 θα εφαρμοστεί με αυξημένους συντελεστές φορολόγησης για ιδιοκτήτες με ακίνητη περιουσία αξίας άνω των 600.000 ευρώ. Συνολικά, περίπου 3,5 εκατ. ιδιοκτήτες εκτιμάται ότι θα πληρώσουν περίπου 400 εκατ. ευρώ. Αλλά και ο νέος Φόρος Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας που θα εφαρμοστεί για τη φορολόγηση της περιουσίας την οποία θα κατέχουν οι φορολογούμενοι το 2010 επιφυλάσσει αυξημένες επιβαρύνσεις για πάνω από 1 εκατ. ιδιοκτήτες, καθώς θα εφαρμοστεί με αφορολόγητα όρια ελάχιστα αυξημένα σε σύγκριση με αυτά που ισχύουν στο ΕΤΑΚ, με ακόμη πιο υψηλούς συντελεστές σε σύγκριση με το ΕΤΑΚ και πιθανότατα επί αντικειμενικών αξιών μεγαλύτερων από αυτές που ισχύουν. Ο κ. Παπακωνσταντίνου είπε μεν ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει σχέδιο για αύξηση των αντικειμενικών τιμών, δεν απέκλεισε ωστόσο καθόλου το ενδεχόμενο μιας τέτοιας αύξησης εντός του 2010.
Αυξημένες επιβαρύνσεις θα προκύψουν και για όσους αποκτήσουν το 2010 ακίνητα, λόγω επαναφοράς των φόρων στις κληρονομιές και τις γονικές παροχές καθώς και της κατάργησης των χαμηλών φόρων που επιβάλλονται σε όσα ακίνητα πωλούνται περισσότερες από μία φορά μετά την 1η-1-2006.
4. Την είσπραξη “μη επαναλαμβανόμενων” εσόδων ύψους 840 εκατ. ευρώ από την επιβολή έκτακτης εισφοράς στα κέρδη των 320 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων της χώρας. Το ποσό αυτό έχει ενσωματωθεί στην πρόβλεψη για αύξηση των εσόδων από λοιπούς άμεσους φόρους κατά 840 εκατ. ευρώ ή κατά 43,8%. Τα έσοδα αυτά προβλέπεται να φθάσουν συνολικά τα 2,76 δισ. ευρώ το 2010.
5. Την ενεργοποίηση των μηχανισμών για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων χρεών προς το δημόσιο, τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και την κατάργηση απαλλαγών από τον ΦΠΑ. Από τις ενέργειες αυτές εκτιμάται ότι θα εξασφαλιστεί επιπλέον ποσό 1,2 δισ. ευρώ. Ειδικά για τις εισπράξεις από τον ΦΠΑ προβλέπεται αύξηση κατά 869 εκατ. ευρώ ή κατά 5,3%, από 16,44 δισ. ευρώ φέτος σε 17,31 δισ. ευρώ το 2010. Στην αύξηση αυτή εκτιμάται ότι θα συμβάλουν:
- η αναδιάρθρωση και ενίσχυση των φοροελεγκτικών και εισπρακτικών μηχανισμών
- η αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα, που θα επηρεάσει ανοδικά και τον ΦΠΑ επί των προϊόντων αυτών
- η κατάργηση των απαλλαγών από τον ΦΠΑ για δικηγόρους, γιατρούς και εκπαιδευτήρια.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι:
- Οι εισπράξεις του δημοσίου από τη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπονται μειωμένες 275 εκατ. ευρώ ή κατά 7,2%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα κέρδη των επιχειρήσεων (ΑΕ, ΟΕ, ΕΕ και ΕΠΕ) αναμένεται να παρουσιάσουν μείωση φέτος, οπότε η φορολόγησή τους το επόμενο έτος θα αποδώσει σημαντικά λιγότερα έσοδα.
- Η απώλεια εσόδων από τη μείωση των φορολογητέων κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων θα αντισταθμιστεί με την είσπραξη πρόσθετων εσόδων που θα προκύψουν από την εφαρμογή των φορολογικών μέτρων τα οποία ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του 2009 από την προηγούμενη κυβέρνηση. Έτσι, προβλέπεται αύξηση των εσόδων από την πλήρη απόδοση της αναπροσαρμογής από 26-6-2009 του ειδικού φόρου κατανάλωσης στην αμόλυβδη βενζίνη, από την πλήρη απόδοση της αναπροσαρμογής του τέλους συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας και της επιβολής τέλους στα καρτοκινητά τηλέφωνα.